कोरियाली सीप, नेपालमा उद्यम

पार्क थेयङ

 

 

Highlights

•  मलाई आशा छ– कुनै दिन एउटा यस्तो व्यावसायिक चक्र स्थापना हुनेछ, जसमा विदेशबाट नेपाल फर्किएका श्रमिकको सीप र अनुभवलाई नेपाली अर्थतन्त्रमा पूर्ण रूपमा प्रयोग गरिनेछ र उनीहरूको उद्यमशीलतामार्फत सिर्जना हुने रोजगारीले नेपालको समृद्धिमा योगदान पुर्‍याउनेछ
• व्यवसायमा असफलताको उच्च जोखिम भएकाले पनि यो साहसिक कार्य हो भन्ने लाग्छ, व्यवसाय सफलताको सम्भावना बढाउने एक मात्र तरिका भनेको आफ्नो दक्षता लागू गर्नका लागि समयको सदुपयोग गर्नुका साथै पूर्ण रूपमा तयारी गर्नु नै हो

सन् २०२५ मार्च महिनाको अन्त्यतिरको कुरा हो । नेपाली मिडियामा गणतन्त्र कोरियामा रोजगार अनुमति प्रणालीमार्फत कामका लागि गएका र स्वदेश फर्किएर सफलतापूर्वक व्यवसाय गरिरहेका साहसी युवा व्यवसायीका बारेमा लेखिएको आलेख पढेँ । सामान्यतः म हरेक लेख गम्भीरताका साथ अध्ययन गर्छु । तर यसलाई अन्यभन्दा धेरै नै ध्यान दिएर पढेँ ।

 

व्यवसाय गरेका व्यक्तिको उद्यमशीलताको भावना र व्यवसाय सुरु गर्ने उनको तयारीबाट म अत्यन्तै प्रभावित भएँ । त्यसैले गत साता मात्रै आफूले पढेका दुईवटा समान किसिमका स्टार्टअप व्यवसायको स्थलगत भ्रमण गर्न निस्किएँ ।

 

गत साता मंगलबार बिहानै हाम्रा केही कर्मचारीसहित म काभ्रेको पनौतीमा पुगेँ । हामीले बस्तीभन्दा टाढा रहेको सुशील लामाको उन्नति बंगुर फार्म हेर्‍यौं । दिउँसो ललितपुरमा रहेको मासु प्रशोधन तथा बिक्री केन्द्र शाखा अर्थात् हान्गुख मिटमार्टको उद्घाटन कार्यक्रममा पनि सहभागी भयौं ।

लामा दम्पतीले ३ सयभन्दा बढी बंगुर पालेका रहेछन् । दुवै जना सन् २०१५ देखि २०२० सम्म कोरियामा बंगुर पालन कम्पनीमा काम गरेर फर्केका रहेछन् । त्यहाँ प्राप्त गरेको अनुभवले यहाँ व्यवसाय गर्न हौसला मिलेको उनीहरूबाट जानकारी पाएँ । कोरियाली रोजगारदाताबाट कोरियाको बंगुर पालन प्रविधि र ज्ञानका बारेमा दैनिक तालिम लिएर कडा परिश्रम गरेको अनुभव पनि उनीहरूले सुनाए । सुशीलको भनाइअनुसार कोरियामा काम गर्ने कम्पनीका साहुजी उनको काम गर्ने शैली र मिहिनेत तथा कार्यसम्पादनबाट ज्यादै सन्तुष्ट थिए ।

कोरियामा काम गर्दा गर्दै सुशील र उनकी श्रीमतीले नेपालमा पनि बंगुर फार्म नै सञ्चालन गर्ने सोच लिएर फर्किएपश्चात् निरन्तर उक्त व्यवसायमा लागिपरेको सुनाए । सुशीलको परिवारले कोरियाबाट सिकेको ज्ञान र प्रेरणाले उनलाई कोरियामा जस्तै समान रूपमा नेपालमा उक्त व्यवसाय गर्न प्रेरणा मिलेको थाहा भयो ।

 

 

 

सुशीलले कोरियाबाट नेपालमा फर्कंदा परिवारलाई उपहार ल्याउनुको सट्टा बंगुर पालन व्यवसाय सुरु गर्न आवश्यक उपकरण ल्याएको बताए । उनले कोरियाबाट फर्किएर बंगुर पालन व्यवसायका लागि आफ्नो श्रीमान् र श्रीमतीको कमाइ र अन्य आवश्यक लगानी बैंकबाट ऋण लिएर लगानी गरी बंगुर फार्म स्थापना गरेका रहेछन् । पहिलो वर्ष बंगुर हुर्काएर बजारमा पठाउने चरणमा अफ्रिकी स्वाइन फिभरका कारण झन्डै ४ सय बंगुर मरेको दुःखद् घटना पनि थाहा पाएँ ।

त्यस बखत पनि हरेस नखाई निरन्तर बंगुर पालन व्यवसाय सञ्चाल गरी उक्त व्यवसायमै आफ्नो सुन्दर भविष्य खोजिरहे । अहिले स्थिर बिक्री च्यानलको व्यवस्था मिलाएर राम्रो मुनाफा लिइरहेको पनि थाहा भयो । हाल उनले व्यवसाय विस्तारका क्रममा हुर्किएर बिक्रीका लागि तयारी अवस्थाका बंगुरलाई अर्को फार्ममा सारेर बिक्री गर्ने योजनाअनुसार आवश्यक जमिन खरिद गरी तयारी गरिरहेका रहेछन् । हाल सञ्चालनमा रहेको फार्ममा परिवारका सदस्यबाहेक चार जनालाई प्रत्यक्ष रोजगारी पनि दिएका रहेछन् ।

 

 

बंगुर फार्मबाट उत्पादित मल भण्डारण गरी प्रशोधन गर्ने र नजिकैका कृषि बालीसम्बन्धी फार्महरूमा जैविक मलका रूपमा उपलब्ध गराउँदा रहेछन् । बंगुरको मलमूत्रमा यथेष्ट मात्रामा धानको भुस मिसाएर हुर्किएको बालीमा मलका रूपमा प्रयोग गर्दा वातावरणमा असर नगर्ने व्यवस्था मिलाएको जानकारी मिल्यो ।

बंगुरलाई आवश्यक पर्ने सबै किसिमको सरसफाइ कोरियामा जसरी नै व्यवस्थित रूपमा ३ सयभन्दा बढी स्वस्थ बंगुर हुर्किरहेको प्रत्यक्ष देख्ने अवसर मिल्यो । नेपालमा उत्पादित दाना प्रयोग गरी नरम तथा गुणस्तरीय मासु सुनिश्चित गरेको जानकारी पनि भयो । कहिलेकाहीं लाग्ने रोगव्याधिका लागि भेटेनरीविज्ञको सल्लाहमा काम गरेको पनि लामाले जानकारी गराए ।

नेपालका लागि कोरियाली राजदूतका रूपमा रोजगार अनुमति प्रणाली (ईपीएस) मार्फत कोरियामा गएर बंगुर पालन व्यवसायमा काम गरी आर्जन गरेको सीप, विधि र अनुभवका आधारमा नेपालमा बंगुर पालन व्यवसायलाई व्यवस्थित रूपमा सञ्चालन गर्ने कर्मठ व्यवसायी सुशीलको अनुभव नेपालमा जस्ताको तस्तै सदुपयोग भएको पाएँ ।

सुशीलको अनुभवका आधारमा अन्य पशुपालन क्षेत्रको तुलनामा बंगुर पालनबारे नेपाली समाजमा नकारात्मक धारणा रहेको पनि जानकारी पाएँ । उदाहरणका लागि गाईभैंसीले बाछा–बाछी र पाडा–पाडी पाउँदा नगरपालिकालगायतले ५ हजार रुपैयाँ प्रदान गर्ने नीति रहेको र प्रत्येक गाईभैंसीका लागि ७५ हजारदेखि १ लाख रुपैयाँसम्मको बिमा ग्यारेन्टी गरिएको रहेछ । एक वयस्क बंगुरको हकमा भने जम्मा १५ हजारको मात्र बिमा गर्ने व्यवस्था रहेछ । यो विभेदबारे पनि थाहा भयो ।

सरकारी सहयोग अन्य पशुसरह यसमा पनि समान भइदिए नेपाल बंगुरको मासुमा आत्मनिर्भर हुन सक्ने सम्भावनाका बारेमा पनि सुशीलले लामै कुराकानी गरे । उनको भनाइअनुसार ईपीएस प्रणालीमार्फत कोरियामा काम गर्ने नेपाली कामदारले उत्पादनमूलक क्षेत्रलाई प्राथमिकता दिने रहेछन् । कोरियाको रोजगारीपश्चात् स्वदेश फर्किएर कोरियामा जस्तै उत्पादनमूलक क्षेत्रमा व्यवसाय गर्न नेपालमा सम्भव नभएकाले आर्जन गरेको रकम घर बनाउनुका साथै जमिन खरिद आदि लगानी गर्ने अवस्था पनि रहेछ ।

यदि कोरियाबाट सिकेको सीप नेपालमा सदुपयोग गरी व्यवसाय सुरु गर्ने योजना र इच्छाशक्ति भएमा कृषि क्षेत्रमा काम गर्नु वास्तविक रूपमा फाइदाजनक रहेको सुशीलले जानकारी गराए ।

...

ललितपुरमा स्थापना भएको कोरिया मिट मार्ट भ्रमण गर्‍यौं, उक्त व्यवसाय पनि कोरियामा रोजगार अनुमति प्रणालीमार्फत काम गरी फर्किएका अर्का व्यक्तिको स्टार्टअप थियो । उनले गत मंगलबार दिउँसो नै ललितपुरमा बंगुरको मासु प्रशोधन गरेर बिक्री गरिरहेका व्यवसायीको मासु प्रशोधन तथा बिक्री केन्द्र विधिवत् उद्घाटनपछि केही बेर गफियौँ । कोरियामा सन् २००९ देखि २०२० सम्म मासु प्रशोधन कम्पनीमा काम गरेका दुई जना र अन्य क्षेत्रमा काम गरेर फर्किएका एक जनासहित तीन जना मिलेर यहाँ मासु प्रशोधन तथा बिक्री व्यवसाय सुरु गरेका रहेछन् ।

सन् २०२० मा स्वदेश फर्किएर २०२१ बाट उनीहरूले यो उद्यम सुरु गरेका रहेछन् । कोरियामा उनीहरूले व्यवस्थित रूपमा वध गर्ने प्रविधि र यससँग सम्बन्धित अन्य प्रशिक्षण लिएर दक्षता हासिल गरेको अनुभव पनि सुन्न पाएँ । कोरियामा मासु प्रशोधन केन्द्रमा सरसफाइलगायत गुणस्तरमा जोड दिइएको देखेकाले यहाँ पनि सोही कुरा लागू गरिरहेको उनीहरूले बताए ।

यस व्यवसाय सुरुवात गर्नुको प्रेरणा कोरियामा सिकेका मासु प्रशोधन विधि नेपालमा लागू गरी गुणस्तरीय सेवा प्रदान गर्ने उद्देश्यअनुसार थालनी भएको जानकारी मिल्यो । कोरियामा सँगै काम गरी स्वदेश फर्किएका तीन जनाले समान रूपमा संयुक्त लगानी गरी व्यवसायमा दक्षताअनुसार कार्यभार सम्हालेर काम गर्दा आफ्नो स्टार्टअपले सफलताको शिखर चुमिरहेको उनीहरूको अनुभूति साँच्चै नै सुन्दर थियो । व्यवसाय स्थापना गर्ने क्रममा उनीहरूले नेपालको मासु बजारका बारेमा गहन अनुसन्धान र विश्लेषण गरेका रहेछन् ।

हान्गुख मिट मार्टले सुशील लामाजस्तै कोरियाबाट स्वदेश फर्किएका कामदारले सञ्चालन गरेका व्यवस्थित र उच्च गुणस्तरका बंगुर फार्मबाट बंगुर खरिद गरेर प्रशोधन गरी बिक्री व्यवस्थापन गर्दै आएको रहेछ । यस व्यवसायमार्फत आफ्नै स्टार्टअप इकोसिस्टम सिर्जना गर्नका लागि मासु प्रशोधन केन्द्र, मिनी कोरियाली भोजनालयलगायतमा २५ जना व्यक्तिलाई प्रत्यक्ष रूपमा रोजगारी दिएको जानकारी पाउँदा अत्यन्त खुसी मिल्यो । त्यसैगरी, कोरियाबाट फर्किएर स–साना बंगुर फार्म सञ्चालन गरिरहेका झन्डै २० वटा फार्म मालिकहरूसँग प्रत्यक्ष रूपमा साझेदारी गरिरहेको पनि जानकारी पायौं ।

कोरियाको अनुभव भएका व्यवसायीमार्फत, स्वच्छतासहित स्थिर गुणस्तरको मासुजन्य परिकार बजारमा आपूर्ति गरेको अवस्था छ । पाँच वर्षअघि ललितपुरको भैंसेपाटीमा व्यवसाय थालनी गरेका उनले सन् २०२५ अप्रिल ८ तारिखमा नयाँ पसल उद्घाटन गरेको प्रत्यक्ष अवलोकन गर्ने अवसर मलाई मिल्यो ।

निकट भविष्यमा उनीहरूले ठमेलमा थप बिक्री केन्द्र खोल्ने योजना पनि रहेको बताए । सामान्य बजार मूल्यभन्दा मासुको मूल्य यहाँ अलि महँगो भए पनि मासुको गुणस्तर र सरसफाइलगायत विश्वासका कारण धेरै उपभोक्ता यसप्रति आकर्षित भइरहेका रहेछन् । कोरियामा आफूहरूसँगै काम गरेका मासु प्रशोधन केन्द्रका मालिक नेपाल आएर ठूलो हौसला र प्रोत्साहन दिएको पनि उनीहरूले सुनाए । यो कुरा थाहा पाउँदा मलाई पनि ज्यादै खुसी मिल्यो । मैले प्रत्यक्ष अवलोकन गरेका दुई ठाउँका यी उद्यमीलाई भेटेपश्चात् उनीहरूबीच धेरै विषयमा समानता पाएँ ।

पहिलो, उनीहरूले कोरियामा धेरै वर्ष काम गर्दा विशेष सीप र ज्ञान हासिल गरेका रहेछन् । केही मिडिया आउटलेटहरूले यसलाई रोचक रूपमा ‘सफ्ट पावर अफ रेमिट्यान्स’ भनेर पनि वर्णन गरेका छन् । विदेशमा कुनै एक क्षेत्रमा पाँच वर्षभन्दा बढी समय काम गर्नाले आर्थिक लाभ मात्र नभई उक्त क्षेत्रमा सीप हासिल गर्न सबैभन्दा प्रभावकारी प्रशिक्षण तथा अनुभव हासिल गर्ने अवसर प्राप्त हुन्छ ।

वैदेशिक रोजगारीको अनुभव भएका व्यक्तिले हासिल गरेका सीप आज व्यवसायीका रूपमा आफूले रोजगारी दिएका कामदारहरूसँग बाँडेर सोही उद्योगमा उत्पादकत्व सुधार गर्न पनि योगदान मिलेको छ । आप्रवासी कामदारका रूपमा आर्जन गरेको पुँजी उपभोग बढ्दै गएर घट्न सक्छ तर सिकेको सीप र ज्ञान सधैंभरि एकैनास रहन सक्छ र उक्त सम्पत्ति नेपालको आर्थिक वृद्धिका लागि अझ मूल्यवान् सम्पत्ति बन्न सक्छ । मेरो विचारमा आप्रवासी मजदुरले आर्जन गरेका सीपहरू नेपालमा स्टार्टअपको सफलताका लागि महत्त्वपूर्ण आधार हुन सक्छन् ।

दोस्रो, आप्रवासी कामदारका रूपमा काम गर्दा गर्दै आफ्नो देश फर्कनुभन्दा पहिले नै उनीहरूले व्यवसाय सुरु गर्ने योजना र तयारी गर्नु अर्को महत्त्वपूर्ण पक्ष हो । मैले भेटेका दुवै व्यवसायमा आबद्ध व्यक्तिले कोरियामा काम गर्दाको अवधिमा उद्यमशीलताको विचार गरेर कोरियाबाट यहाँ व्यवसाय सुरु गर्ने तयारीका साथ फर्कनु निकै नै सकारात्मक पक्ष हो ।

व्यवसाय सुरु गर्नु सजिलो प्रक्रिया होइन र व्यवसायमा असफलताको उच्च जोखिम भएकाले पनि यो साहसिक कार्य हो भन्ने लाग्छ । व्यवसाय सुरु गर्दा सफलताको सम्भावना बढाउने एक मात्र तरिका भनेको आफ्नो दक्षता लागू गर्नका लागि समयको सदुपयोग गर्नुका साथै पूर्ण रूपमा तयारी गर्नु नै हो ।

भनिन्छ नि ! व्यवसाय सुरु गर्नका लागि तयार खर्च गरेको समय जति लामो हुन्छ, सफलताको सम्भावना पनि त्यत्ति नै बढी हुन्छ ।

तेस्रो, कोरियाको अनुभव भएका व्यवसायीले नेपालमा व्यवसाय सुरु गर्ने कठिन प्रक्रियालाई धैर्यपूर्वक सहेर हार नमानी सफलताका लागि अदम्य इच्छाशक्ति देखाएको पनि महसुस भयो । यदि म उहाँहरूको स्थानमा रहेर यस्तै किसिमको स्टार्टअपमार्फत सफल व्यवसायी हुनका लागि अत्यन्त कठिन हुने र मबाट यो सम्भव हुन्छ जस्तो पनि लाग्दैन । मैले भेटेका व्यवसायीको आत्मविश्वास, हार नमान्ने दृढ संकल्प, निरन्तर व्यावसायिक चिन्तन, सकारात्मक सोचाइ आदि सफलताका सूत्र हुन् भन्ने मेरो बुझाइ रह्यो । उद्यमशीलताका लागि आवश्यक सबै किसिमको संयोजनले व्यवसाय सफल हुन सक्ने देखायो ।

चौथो, भिन्न किसिमको व्यवसायमार्फत ग्राहकका माझ पुग्नका लागि सहकार्यले सफलताको सम्भावना बढाउन सक्छ भन्ने आभास भयो । कोरियाबाट फर्किएर नेपालमा उद्यम गरिरहेका व्यक्तिहरूबीचको सहकार्य, कोरियामा विगतमा सँगै काम गरेका रोजगारदातासँगको सहकार्य र एउटै उद्योगमा नेपाली र कोरियाली कम्पनीसँगको सहकार्यमार्फत स्टार्टअपको सफलताको सम्भावना बढाउन सकिन्छ भन्ने विश्वास रह्यो ।

मैले हालसालै एउटा रिपोर्टमार्फत नेपालमा रेमिट्यान्स आयात गत वर्षको तुलनामा ९.४ प्रतिशतले बढेको जानकारी पाएँ । उक्त आम्दानीले स्वाभाविक रूपमा नेपालको अर्थतन्त्रलाई मद्दत गर्छ । त्यसभन्दा महत्त्वपूर्ण पक्ष भनेको विदेशबाट फर्केकाहरूले हासिल गरेको सीप र ज्ञानलाई नेपालको विकासमा कसरी उपयोग गर्ने भन्नेबारेमा थप सोच्न आवश्यक छ । फर्केका कामदारहरूको उद्यमशीलता सफ्ट पावरका रूपमा उपयोग गर्ने विषय सबैभन्दा व्यावहारिक र प्रभावकारी हुन सक्छ ।

यसैकारण कोरियाली सरकारले कोइकामार्फत स्विस सरकार र नेपालको श्रम मन्त्रालयसँग समन्वय गरी कोरियामा कामको अनुभव लिएर स्वदेश फर्केका कामदारलाई उद्यमशीलता प्रवर्द्धन गर्ने कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको छ । यसले कामदार कोरिया प्रस्थान गर्नुअघि, कोरियामा बसाइँका क्रममा र फिर्ता भएपश्चात् प्रत्येक चरणमा व्यवसाय सुरु गर्ने तयारीसम्बन्धी प्रशिक्षण तथा परामर्श गरिरहेको छ ।

कोइकाले कोरियाबाट फर्किएका कामदारमध्येबाट इच्छुक उद्यमीहरूका लागि स्टार्टअप प्रतियोगिता आयोजना गरेर विजेतालाई नेपालमा स्टार्टअप परामर्श तथा पुरस्कार पनि उपलब्ध गराउँदै आएको छ । कोरियामा बसोबास गरिरहेका रोजगार अनुमति प्रणालीमा आबद्ध कामदारहरूलाई लक्षित गरी सर्वेक्षण गरेर, मोटरसाइकल मर्मत केन्द्र खोल्न चाहने इच्छुक उद्यमीका लागि आवश्यक प्राविधिक तालिम कार्यक्रम पनि सञ्चालन गरिरहेको छ ।

हरेक देशको अर्थतन्त्रमा उद्यमशीलता सबैभन्दा प्रभावकारी आर्थिक गतिविधि हो, जसले आर्थिक जीवन्तता बढाउन सक्छ । स्टार्टअपको आकारले कुनै फरक पार्दैन । हरेक स्टार्टअप सानो क्षमताबाट सुरुवात हुने गर्दछ र यसको सम्भावना विशाल हुन्छ । म नेपालका लागि गणतन्त्र कोरियाली राजदूतका रूपमा ईपीएसमार्फत कोरियामा काम गरेर स्वदेश फर्किएका व्यक्तिले नेपालमा उत्पादनमूलक, कृषि र सेवा उद्योगहरूमा सफलतापूर्वक आफ्नै व्यवसाय सुरु गरेर व्यवसायको हैसियतअनुसार रोजगारी सिर्जना भएको देख्दा अत्यन्त खुसी छु । हाम्रो दूतावासले हाल कोरियामा कामको अनुभव भएका र नेपाल फर्किएर ५० वटा विभिन्न स्टार्टअपमा सफलता हासिल गरेका व्यवसायीका कथाहरू संकलन गरी पुस्तक प्रकाशित गर्ने चरणमा रहेको छ ।

मलाई आशा छ– कुनै दिन एउटा यस्तो व्यावसायिक चक्र स्थापना हुनेछ, जसमा विदेशबाट नेपाल फर्किएका कामदारको सीप र अनुभवलाई नेपाली अर्थतन्त्रमा पूर्ण रूपमा प्रयोग गरिनेछ र उनीहरूको उद्यमशीलतामार्फत रोजगारी सिर्जनाले नेपालको समृद्धिमा योगदान पुर्‍याउनेछ । मलाई विदेशमा काम गरेको अनुभव भई स्वदेश फर्केका कामदारको सफल उद्यमशीलताका कथाहरू सुन्न र पढ्न पाउँदा उद्यमशीलताको भावनाको विस्तार, अर्थात् व्यवसाय सुरु गर्न चाहने समूह विस्तार भई नेपाल विकसित

हुने सम्भावना नजिकै रहेको भान हुन्छ । मलाई विश्वास छ– सन् १९७० र १९९० को दशकमा युरोप र मध्यपूर्वमा काम गरेका कोरियाली आप्रवासीहरू कोरिया फर्किएपश्चात् धेरै व्यवसाय सुरु गरे र सफल पनि भए । वैदेशिक रोजगारीको अनुभवले कोरियाको आर्थिक वृद्धिमा ठूलो योगदान पुर्‍याएको इतिहास छ । गत साता मैले अवलोकन गरेका कोरियामा रोजगारीको अनुभव लिई स्वदेश फर्किएका कामदारहरूद्वारा सञ्चालित दुई स्टार्टअप व्यवसायको प्रत्यक्ष स्थलगत भ्रमणले निकट भविष्यमा नेपालको समृद्धितर्फको यात्रा सम्भव देखिन्छ ।

–थेयङ नेपालका लागि दक्षिण कोरियाली राजदूत हुन्।

source; kantipur